Hıdırellez, baharın gelişinin kutlandığı bir bayramdır. Tıpkı nevruz bayramı gibi. İslamiyette böyle bir bayram olmadığı söylenir ama Hıdırellez gelenek olarak her yıl kutlanır.
Türkiye’de çeşitli etkinliklerle kutlanan Hıdırellez halk bayramı olarakta kutlanmaktadır. Zorluklarda yardımcı olan ve bolluğa kavuşturan Hz. Hızır’ın, Hz. İlyas ‘la bir araya geldikleri günde dileklerin onlar tarafından yerine getirileceğine inanılır.
HIDIRELLEZ NE ZAMAN?
Kötüleri cezalandıran, zorluklarda yardımcı olan ve bolluğa kavuşturan Hz. Hızır’ın, Hz. İlyas’la bir araya geldikleri günde her türlü dileğin onlar tarafından yerine getirileceğine inanılıyor. Bu nedenle çeşitli dilekler için çeşitli ritüeller gerçekleştiriliyor.
Ritüellerine göre; Hıdırellez günü eğlence, şenlikler ve ateş yakıp üzerinden atlama gibi etkinlikler yapılır. Hıdırellez, her yıl olduğu gibi bu senede 5 Mayıs Cuma günü kutlanacak.
İnanışa göre Hızır; yaşam suyu içerek ölümsüzlüğe ulaşmıştır. Hızır, bir kişiye verilen addan çok aslında bir doğasal durumu, baharla vücut bulan yaşamın tazelenmesini simgeler.
Türkiye’de Hızır’a atfedilen özelliklerin bazıları:
Kalbi temiz, inançlı insanlara yardım eder.
Uğradığı yerlere bolluk, bereket, zenginlik sunar.
Derman ve şifa verir.
Bitkilerin yeşermesini, hayvanların üremesini, insanların kuvvetlenmesini sağlar.
İnsanların şanslarının açılmasına yardım eder.
Uğur ve kısmet sembolüdür.
Mucize ve keramet sahibidir.
HIDIRELLEZ GECESİ YAPILAN RİTÜELLER NELERDİR?
*Hıdrellez gecesi Hızır’ın uğradığı yerlere bereket vereceği inancıyla, yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılır.
*Ev, araba isteyen kimseler, Hıdrellez gecesi gül ağacının altına istedikleri şeyleri küçük bir modelini yaparlar. Aynı zamanda dilekler kırmızı kurdeleye bağlayıp gül ağacına asılır.
*Ateş yakıp dilek dileyerek ateşin üstünden atlanır.
*Kırlardan toplanılan çiçek veya otları kaynattıktan sonra içilen suyun hastalıklara iyi geleceğine inanılır.
*Hıdrellez sabahı gün doğmadan kalkılır dut ağacına kurulan bir salıncakta sallanılır. Böylelikle dertlerden silkinileceğine ve bir yıl boyu mutlu olunacağına inanılır.
*Güneş doğmadan önce kırlara çıkılır, çiçek ve otların üstündeki çiğler toplanır, yüze sağlık ve güzellik vermesi için sürülür. Ayrıca çiğle mayalanan sütün yoğurt olacağına inanılır.
*Karınca yuvalarından alınan toprak saklanır. Bereket getireceğine inanılan bu toprak para cüzdanlarında saklanabilir.
*Hıdrellez, doğayla barışık olma ve onlardan yararlanma dileğine dayanır. Yaratılış ve türeyişe, yeniden doğuş ve doğanın canlandırma inancına ait inanma ve pratikleri vardır.
*Hıdrellez ateşinden atlama, günahlardan arınmadır. Ateş kutsanır, doğanın uyanması ateşle kutlanır. Ateş; evreni canlandıran güneşin dünyadaki uzantısıdır.
*Hıdrellez ateşi, ritüelin başlamasında önemlidir. Ateş kültü pek çok uygarlıkta aydınlık, kötülükten arınma, temizleyicilik ve bereket – bolluk sembolüdür. Aynı zamanda yakılan büyük ateş toprağın ısınıp uyanması simgesidir.
*Hıdrellez, Türk kültüründe baharı, yaşama sevincini, su ve kutsal arınmayı, yenilenmeyi, uyanan doğa ile birlikte bolluk-bereketi simgeleyen anlam ve ögelerle yüklüdür.
*Hıdrellez, toplumsal yaşamda canlandırıcı etkisinin bulunması, geleneklerin sürmesine aracı olması, törelerin kökleşmesini sağlaması yönüyle işlevseldir.
*Hıdrellez geleneğini sürdürenler kültür taşıyıcıları olarak görev yapmaktadırlar. Hıdrellez, halkın ortak duygu ve düşüncelerini dile getiren, Türk kültürünün korunup yaşatılmasında önemli bir yeri olan mevsimlik törenlerimizdendir.
HIDIRELLEZ’DE NASIL DİLEK TUTULUR?
Hıdırellez zamanı dilek dilemek için çeşitli şeyler yapılır. Dileğinizi bir kağıda yazıp çizebilir ve gül ağacına kırmızı bir kurdele ile bağlayabilir veya dibine bırakılabilir. Dilek dilenirken de dilek duası edilir. Ertesi sabah da dileklerin bırakıldığı gül ağacına gidilip dilek notu alınır ve suya konur.
