Kimisi doğduğumuz günden beri bizimle, kimisi sonradan oluşuyor. Bazılarında tek tük, bazılarında ise sürüyle olan benler, neredeyse hepimizin ortak noktası. Çoğu zararsız olsa da bazıları hayatımızı tehdit eden bir unsur haline gelebiliyor.
Uzmanlara göre, eğer benleriniz aniden büyüdüyse, sayıca arttıysa ya da düzensizleşiyorsa dikkatli olmakta fayda var. Peki; benlerimizi nasıl korumalıyız, hangilerine daha kontrollü yaklaşmalıyız, kimler ben haritası çıkartmalı?
Vücuttaki her renkli noktayı ya da kabarıklığı ben olarak adlandırmamak gerekiyor. Gerçek benler deriye renk veren melanosit denilen hücrelerin bir araya toplanıp derinin üst tabakalarına göç etmesiyle oluşur. Bunlar, doğuştan olabileceği gibi sonradan da ortaya çıkabilir. Oluşumlarında genetik faktörlerin yanı sıra güneş ışığı ya da solaryum gibi dış etkenler de neden olabiliyor. Bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanımı ve gebelik gibi hormonal faktörler de ben artışında büyük rol oynuyor.
Solaryumdan uzak durun
Benleri olan kişilerin güneşten iyi korunmaları çok önemli. Doğuştan olan benleri önlemek mümkün olmasa da sonradan çıkan benlerde, sayılarının artmaması ve tehlikeli olmaması için güneşten iyi korunmak, güneş yanığı geçirmemek, solaryuma da girmemek gerekiyor. Öte yandan kemer, sütyen, ayak tabanı, avuç içi gibi tahriş olması mümkün bölgelerdeki benlere daha çok dikkat edilmeli.
Hızlı büyüyen benler riskli
Genetik faktörlerin etkili olduğu benler doğumda ya da yaşamın ilk iki yılında ortaya çıkıyor. İlerleyen yaşlarda oluşan benlerde ise güneş yanığı geçirmek, sürekli güneşe maruz kalmak hem benlerin sayısının artmasına hem de şekillerinin bozulmasına neden oluyor. Kenarlarda düzensizlik, ani büyüme, renkte koyulaşma, üzerinde kanama ve yara olması ya da benin içinde birkaç rengin bir arada olması gibi nedenler sizin için bir uyarı niteliği taşımalı. Böyle durumlarda mutlaka dermatolojik muayeneden geçmelisiniz. Ayrıca gerekli durumlarda şüphe edilen benin çıkarılarak patolojik incelemeye de gönderilmesi gerekiyor.
Ben haritanızı çıkarın
Belli aralıklarla da olsa kişilerin benleri için muayeneden geçmeleri ve kendilerinin sık sık benlerini kontrol etmeleri şart. Çünkü kanser türlerinden olan malign melanom lezyonlarının önemli bir kısmı ben üzerinde oluşuyor. Bu kanser türü hızlı bir şekilde tüm vücuda yayıldığından, erken teşhis edilmediğinde tedavi şansı büyük ölçüde ortadan kalkıyor. Ancak erken evrede tanı ile hastalığın tedavi edilmesi mümkün. Özellikle çok sayıda beni olanlar, beyaz tenliler, ailesinde benle ilgili problem yaşayanlar mutlaka benlerin haritasını çıkartmalı. En az yılda bir kez de kontrolden geçmeli.
Yanlış inanışlar tedaviyi engelliyor
Benlere cerrahi girişim uygulandığında kötü huylu bir şekle dönüşebileceği veya yayılabileceği inanışı oldukça yanlış. Benin riskli görüldüğünde ya da kanserleşme durumunda cerrahi yöntemle çıkartılması gerekiyor. Bu çıkartma işlemi lokal anestezi ile yapılıyor ve hastanın günlük hayatını etkilemiyor.
Bu belirtileri önemseyin
* Yapısı asimetrikse,
* Kenarlarında düzensizlik varsa,
* İçinde birden fazla renk bulunuyorsa,
* Çapı büyükse
* Yüzeyinde, boyutunda ve şeklinde değişiklik oluşmuşsa,
* Üzerinde kanama veya kaşıntı başlamışsa
* Üzerinde yara varsa
