Otizm, yaşamın ilk üç yılı içinde ortaya çıkan ve yaşam boyu devam eden, sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişimde problemler, tekrarlayıcı davranış ve kısıtlı ilgi alanları ile kendini gösteren, karmaşık gelişimsel bir bozukluktur.
Otizm de ana belirtilerin şiddeti farklılık gösterse de otistiklerde şu alanlarda belirgin belirtiler gözlenir:
Sosyal etkileşim ve ilişkiler
•Göz göze gelme, yüz ifadesi ve beden dili gibi sözsüz iletişim becerisinin gelişiminde belirgin problemler
•Yaşıtlarıyla arkadaşlık kuramama
•Diğerleriyle eğlence, ilgi veya başarıyı paylaşmaya karşı ilgisizlik
•Empati eksikliği. Otizmli çocuklar, diğerlerinin acı ve üzüntü gibi duygularını anlamada zorluk çekebilirler.
Sözlü ve sözsüz iletişim
•Konuşmayı öğrenememe veya konuşmada gecikme.
•Sohbet etmeye başlamada zorlanma. Ayrıca otizmliler başlamış bir konuşmayı sürdürmede zorlanırlar.
•Kalıplaşmış veya sürekli tekrarlanan konuşma. Otizmliler daha önceden duydukları belli bir cümleyi sürekli tekrar ederler (ekolali).
•Dinleyicilerinin bakış açısını anlamada zorlanma. Örneğin bir otizmli karşısındakinin espri yaptığını anlamayabilir. Kelimelerin teker teker karşılıklarını algılar ve ima edileni anlayamaz.
Aktivitelere veya oyunlara karşı sınırlı ilgi
•Parçalara alışılmışın dışında odaklanma. Otistik çocuklar, arabayla oynamaktan çok arabanın tekerleğiyle oynamak gibi daha çok oyuncağın bir bölümüne odaklanırlar.
•Belirli konularla meşgul olma. Örneğin, daha büyük çocuklar ve yetişkinler video oyunlarına, kartlarına veya araba plakalarına hayran olabilirler.
•Aynı şeyler ve rutin ihtiyacı. Örneğin, otizmli bir çocuk salatadan önce hep ekmek yemek veya okula hep aynı yoldan gitmek ister.
•Kalıplaşmış (stereotip) davranışlar. Örneğin, sallanma veya el çırpma
EĞER ÇOCUĞUNUZ:
Başkalarıyla göz teması kurmuyorsa,
İsmini söylediğinizde bakmıyorsa,
Söyleneni işitmiyor gibi davranıyorsa,
Parmağıyla ile istediği şeyi göstermiyorsa,
Oyuncaklarla oynamayı bilmiyorsa,
Akranlarının oynadığı oyunlara ilgi göstermiyorsa,
Bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz ortamlarda söylüyorsa,
Konuşmada akranlarının gerisinde kalmışsa,
Sallanmak, çırpınmak gibi değişik hareketleri varsa,
Aşırı hareketli, hep kendi bildiğince davranıyorsa,
Gözleri bir şeye takılıp kalıyorsa,
Bazı eşyaları döndürmek, sıraya dizmek gibi sıra dışı hareketler yapıyorsa,
Günlük yaşamındaki düzen değişikliklerine aşırı tepki veriyorsa,
Otizm açısından değerlendirme yapmak için mutlaka bir uzmana başvurmak gerekir.
